به نام خداوند عدالت

استرداد طلا

بر اساس ماده 803 قانون مدنی اگر میزان طلاهای موضوع دعوای استرداد، قابل توجه باشد، در صورتی که زوجه نفقه‌بگیر زوج بوده و درآمد و سرمایه ای نیز نداشته باشد و فاکتورهای خرید به نام زوج و زوجه باشد، دعوای زوجه دائر بر استرداد طلاها محکوم به بطلان است.

گاهی ممکن است زوجین با یکدیگر پس از عقد و حتی قبل از ازدواج دچار مشکل شده و بخواهند از یک دیگر جدا شوند، در این صورت تکلیف طلا و هدایایی که به زوجه هنگام عقد داده شده است چه خواهد شد؟ در رابطه با این موضوع قوانینی تصویب شده است که با نام استرداد طلا در دادگاه و دادسراهای شهر های مختلف ذکر می شود.

یکی از مواردی که باید در رابطه با استرداد جهیزیه و طلا بدانید این است که طلا و جواهراتی که توسط مرد به زن در هنگام عقد و بعد از آن داده شده است به عنوان هبه می باشد.

هبه بر اساس قانون مدنی عبارت است از عقدی که به موجب آن یک نفر مالی را  به فرد دیگری می بخشد بعد از این بخشش فردی که مال را در اختیار گرفته است به عنوان مالک مال شناخته شده و می تواند هر گونه دخل و تصرفی در مال هبه شده، داشته باشد.

هدیه دادن طلا به زوجه توسط زوج، تحت عنوان هبه طلا به زوجه تعیین شده است، بنابراین، قابل رجوع می باشد و مرد می تواند درخواست استرداد طلا را از زوجه بنماید. با توجه به نمونه دادخواست استرداد طلا با فاکتور و شاهد، پس گرفتن هدیه از همسر، امکان پذیر است، مگر اینکه منع قانونی داشته باشد.

هبه طلا به زوجه

طلا و جواهراتی که مرد، به مناسبت های مختلف، به همسر خود هدیه می دهد، تحت عنوان عقد هبه، در قانون مدنی شناخته می شود. بر اساس ماده 795 قانون مدنی، هبه عقدی است که به موجب آن، یک نفر مالی را به طور مجانی به شخص دیگری تملیک می کند. همچنین، به موجب ماده 797 قانون مدنی، شخصی که مالی را به عنوان هدیه می دهد، باید مالک آن مال باشد.

 در عقد هبه، لزوما باید قبض صورت بگیرد، یعنی زن، بعد از اینکه طلاجات را دریافت کرد، مالک طلاجات، شناخته شده و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد، در آن مال انجام دهد. مثلا، زن می تواند، بعد از آن که طلاجاتی را تحت عنوان هدیه، از همسر خود دریافت کرد، بفروشد، چرا که مالک آنها می باشد. 

البته باید به این نکته اشاره شود که عقد هبه، به موجب ماده 805 قانون مدنی، بعد مرگ واهب ( هدیه دهنده طلا ) و متهب ( دریافت کننده طلا) قابل رجوع و برهم زدن نمی باشد و اگر هرکدام از زن و مرد فوت کند، ورثه شوهر، نمی توانند درخواست پس دادن آن هدایا و طلاها را داشته باشند.

همچنین براساس ماده 802 قانون مدنی، اگر قبل از آنکه قبض صورت بگیرد، هر کدام از واهب و متهب فوت کند، عقد هبه باطل است. یعنی، اگر مرد، قبل از آنکه طلاجات را به قبض همسرش در بیاورد و آنها را به او هدیه بدهد، فوت کند، همسرش نمی تواند ادعایی نسبت به طلاها داشته باشد، زیرا، عقد هبه طلا، صورت نگرفته و عقد، باطل است.

استرداد طلاجات از زوجه از سوی زوج

همانگونه که گفته شد، طلاهایی که مرد برای همسر خود، خریداری کرده است، در واقع نوعی هبه به شمار می آید. رجوع از هبه طلاجات یا همان استرداد طلا از زوجه، بر اساس قانون مدنی، نیازمند شرایطی است که در قسمت قبل به آن ها اشاره شد. در رابطه با استرداد طلا از طرف مرد، در زمان فروختن طلا بدون اجازه شوهر، دادگاه ها آراء متفاوتی صادر کرده اند و اصل بر قابلیت پس گرفتن طلاجات می باشد.

در رویه قضایی نیز، طرح دعوای استرداد طلا از زوجه، مورد پذیرش است و چون ذیل احکام عقد هبه قرار می گیرد قابل رجوع می باشد. اما همان طور که در بخش قبل توضیح دادیم اگر در طلا، تغییراتی حاصل شده باشد یا به تصرف دیگری در آمده باشد و یا زن در هنگام دریافت طلاجات، عوضی به مرد پرداخته باشد، در این حالت ها، پس گرفتن طلا از زن ممکن نیست.

مرد برای پس گرفتنطلاباید در ابتدا یک اظهارنامه حقوقی، تنظیم کند و در دفاتر خدمات قضایی به ثبت برساند، بعد از گذشتن مهلت قانونی مقرر، اگر زن ازاسترداد طلاجاتخودداری کند، مرد با تنظیمدادخواست استرداد طلا از زوجهو ثبت آن در دفاتر خدمات قضایی، دعوای پس گرفتنطلارا مطرح می کند که باید روند قانونی خود را طی نماید.

رای حقوقی استرداد طلاجات

موضوع:  ماهیت تسلیم طلا از ناحیه زوج به زوجه باتوجه به عرف عاریه و نتیجه آن اذن انتفاع بوده و به مالکیت زوجه در نمی آید، لذا زوج می تواند استرداد طلاجات را مطالبه نماید و فروش طلاجات توسط زوجه حقی برای وی ایجاد نمی کند.